Kiến trúc nhà tứ hợp viện là một trong những kiến trúc nổi tiếng trên thế giới. Sở hữu vẻ đẹp thanh tao và nhã nhặn, với kiểu kiến trúc toát lên vẻ cuốn hút và huyền bí. Vậy kiểu kiến trúc tứ hợp viện là gì? Đặc điểm của mẫu nhà này ra sao? Ưu và nhược điểm của mẫu nhà này? Tất cả sẽ được chúng ta giải đáp trong nội dung bài viết sau đây.

Video nhà gỗ 3 gian tứ hợp viện tại Thanh Hóa

Kiến trúc tứ hợp viện là gì?

Nhà tứ hợp viện là một trong những kiểu kiến trúc cổ của người dân vùng Hoa Bắc Trung Quốc. Căn nhà được xây dựng theo bố cục cụ thể như: 1 sân vườn được đặt ở trung tâm và 4 khu nhà được xây ở 4 hướng bao xung quanh sân vườn. Tứ là dùng để chỉ số 4, còn viện nghĩa là khoảng không gian như sân vườn trong nhà. Kiểu nhà này hay còn gọi là tứ hợp phòng.

Ở khu nhà phía Bắc được gọi là chính phòng, với căn nhà phía Nam là Đảo tọa. Còn ở phía Đông và phía Tây được gọi là Sương phòng. Thiết kế nhà tứ hợp viện có nhiều quy mô khác nhau, từ lớn đến nhỏ, các thiết kế được làm rất chi tiết và công phu.

Nguồn gốc của kiến trúc nhà tứ hợp viện

Nhà tứ hợp viện có lịch sử tồn tại 2000 năm lịch sử, từ thời Đông Chu của Trung Quốc. Trải qua chiều dài của lịch sử, căn nhà mang đến nét đẹp cổ điển, mộc mạc và thanh tao. Ở mỗi thời đại kiểu tứ hợp viện Trung Quốc sẽ có những nét đẹp khác nhau. Cụ thể như thời nhà Hán, nhà tứ phòng ảnh hưởng từ thuyết phong thủy với kiểu bố trí nhờ số tay âm dương. Cho đến thời nhà Đường, thì lại kế thừa truyền thống Đông, Tây Hán theo bố cục trước hẹp sau rộng.

Đặc điểm của kiến trúc nhà tứ hợp viện

Nhà tứ hợp viện có hình vuông hoặc theo hình chữ nhật. Nghĩa là 3 tòa kiến trúc gồm nhà chính và nhà ngang sẽ theo hướng Đông và Tây được khép kín bằng dãy nhà có cửa phía trước. Có những đặc điểm nổi bật cụ thể được chia sẻ như sau.

* Về hình dáng và cách phân loại

–         Nhà tứ viện có khuôn viên hình vuông hoặc là hình chữ nhật. Với ba tòa nhà gồm nhà chính và nhà ngang hướng Đông Tây được khép kín bằng những dãy nhà có cửa ở trước mặt. Nhất tiến (dãy nhà có cửa ra vào)

*Kiến trúc ngoại thất nhà tứ hợp viện

–         Quan sát từ trên cao thì tứ hợp viện trông giống như một chiếc hộp lớn được tạo thành từ bốn hộp nhỏ, với hình vuông gọn gàng. Công trình nhà tứ hợp viện thì số tầng sẽ được làm từ 1 đến 2 tầng và sẽ không vượt quá số 2. Phần mái nhà đưa rộng có mái được uốn cong mềm mại.

–         Chất liệu làm nên ngôi nhà này chủ yếu là từ gỗ, với phần bậc tam cấp dẫn đến các căn nhà. Bên cạnh đó để đưa vào được ánh sáng tự nhiên vào căn phòng thì sử dụng hầu hết là hệ cửa kính. Tuy nhiên thì điều này chỉ áp dụng với những gia đình có điều kiện kinh tế.

–         Về hanh lang: Được nối với bốn viện bao xung quanh sân giữa theo bốn hướng đây là yếu tố quan trọng và cần phải có nhà tứ hợp viện. Ngôi nhà có phần mái được hướng ra ngoài tạo sự mát mẻ cho khoảng sân giữa, vừa giúp kết nối các khu nhà và không gian nhà.

–         Cửa chính và thùy hoa môn:

+ Phần cửa chính của căn nhà luôn thể hiện bộ mặt của gia chủ và đánh giá đẳng cấp của gia đình dành cho kiến trúc mà mình lựa chọn. Với những nhà dạng từ 2 viện đến 3 sân, phần ngăn cách giữa nội thất bên trọng và ngoại viện là cửa thùy hoa, đây không phải lối vào chính nhưng vô cùng quan trọng.

+ Cửa chính của ngôi nhà được thiết kế từ màu sắc, kiểu dáng và mái nhà đều có ý nghĩa riêng. Phần cửa chính phải đầy đủ các yếu tố như: cửa đá chắn, chốt, đá ôm trống…

+Còn đối với cửa thùy hoa với đặc điểm chính là cột trụ lơ lửng không chạm đất. Ở trên cửa này được chạm khắc những hoa văn vô cùng tinh xảo với các hoa văn như: quả lựu, chuỗi hạt, đài sen và rất nhiều hoa văn khác rực rõ hơn. Với ý nghĩa về một cuộc sống tốt đẹp hơn.

+ Cửa thùy hoa môn được đặt tại trục chính và ở phần chính giữa phía bắc của ngoại viện, được nằm trên thềm bậc đá cao 3 bậc hoặc 5 bậc. Phía trước là nơi tiếp khách, phía sau là nơi ở của các thành viên trong gia đình và người ngoài sẽ không được vào.

+Trong phần thiết kế của căn nhà, cụ thể là phần cửa sẽ được trang trí đẹp luôn có hai con vật bằng đá. Những con vật đó phải có thể là: hổ, chó, sư tử cũng có thể là rồng.

*Cách bố trí công năng trong nhà tứ hợp viện

– Kiến trúc nhà tứ hợp viên được triển khai một cách ngay ngắn và thể hiện được đầy đủ lý niệm là “Trời tròn đất vuông”. Công trình sử dụng tường vây liên kết toàn bộ các chính phòng, đảo tọa và đông tây sương phòng thành một cum nhà, hay còn có tên gọi khác là viện. Kiến trúc này với lối ra duy nhất là góc đông nam, đây là lối cửa cát tường và may mắn.

– Tứ viện nhỏ chỉ có nhị tiến, nhất viện, với tứ viện lớn là tam tiến nhị viên, tứ tiến tam viện. Bên cạnh đó còn có thể xây dựng song song hai tứ hợp viện kết nối thành một khối. Thông thường tứ hợp viện nhỏ gồm 13 gian phòng. Còn tứ hợp viện nhị tiến nhất viên hoặc tam tiến nhị viên có thể gồm số lượng phòng lớn hơn từ 25 đến 40 phòng.

– Kiểu nhà tứ hợp viện đảm bảo 4 mặt tường bao quanh là sân vườn và thường có những mẫu nhà phổ biến cụ thể như:

+ Tứ hợp viện có 1 sân

+ Tứ hợp viện có 2 sân

+ Tứ hợp viện có 3 sân

*Khoảng sân vườn của nhà tứ viện

–         Ở khoảng sân vườn của kiến trúc tứ viện luôn rất quan trọng. Ở những ngôi nhà tứ viện không thể thiếu khoảng sân này. Được trang trí bằng các chậu hoa cảnh là thứ đặc biệt trong nhà tứ viện. Các chậu hoa này không chỉ để nuôi cá mà còn trồng hoa sen. Bên cạnh đó thì loại cây được trồng nhiều đó là lựu với ý nghĩa là đông con và nhiều cháu.

–         Ở khoảng sân này giúp con cháu có thể quay quần bên nhau. Về màu sắc thì từ trên cao nhìn xuống các mái nhà sẽ màu tro, trong đó thì khoảng sân ở giữa sẽ đậm chất xanh mát và gần gũi với thiên nhiên. Ngoài ra thì còn tạo bóng râm cho ngôi nhà, tạo sự xanh mướt là một trong những điểm nhấn nổi bật.

–         Bên cạnh đó thì để tạo thêm vẻ đẹp tao nhã và thư thái cho khoảng sân rộng người ta sẽ bố trí trồng nhiều loại cây như: tùng cúc trúc mai, đào, mận, sen, súng. Không gian này còn sẽ được bày trí các bộ bàn ghế gỗ, đá để thưởng trà, ngắm hoa và uống rượu.

Những ưu điểm và nhược điểm của tứ hợp viện

Kiểu kiến trúc tứ hợp viện được nhiều gia đình yêu thích bởi nó sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật và số ít những nhược điểm, cụ thể như sau:

Ưu điểm tứ hợp viện

–         Không gian được tối ưu về diện tích, tương đối rộng rãi với thiết kế hình chữ nhật hoặc hình vuông

–         Với rất nhiều viện, phòng mang đến không gian riêng tư cho những thành viên trong gia đình

–         Được hoàn thiện với kiến trúc rộng nên có thể 3 thế hệ vẫn có thể chung sống và sinh hoạt với nhau, nhưng vẫn đảm bảo không gian riêng tư cho mỗi thành viên trong nhà.

–         Có một khoảng sân vườn rộng, trồng nhiều cây cối tạo nên một không gian thoải mái và gần gũi hơn với thiên nhiên

–         Ở mỗi viện sẽ được trang trí khác nhau, tùy theo sở thích của từng thành viên, thế nhưng vẫn luôn phải đảm bảo tính thống nhất

Nhược điểm tứ hợp viện

–         Mức chi phí khi làm nhà tứ viện rất cao

–         Diện tích đất sử dụng lớn phù hợp với gia đình có quỹ đất đủ lớn

–         Trường hợp gia đình có ít thành viên thì sẽ không phù hợp, không tạo được sự liên kết giữa các thành viên trong gia đình.

Ý nghĩa của kiến trúc tứ hợp viện

Mẫu nhà tứ hợp viện đóng vai trò quan trọng đối với cuộc sống của người dân Trung Quốc, cụ thể như sau:

–         Kiểu nhà này sẽ che gió lạnh, nắng nóng bão cát thời tiết, mùa hè oi bức, còn mùa đông nhiệt độ giảm đến – 15 độ

–        Tứ hợp viện hiện đại giúp cho mọi không gian đều tràn ngập ánh sáng mặt trời. Hơn nữa là mọi người có rất nhiều không gian để sinh hoạt với nhau.

–         Đây còn là không gian vừa riêng tư, vừa hài hòa với không gian chung ở giữa. Giúp cho mọi nhu cầu của các thành viên trong gia đình có thể được đáp ứng.

Có thể thiết kế nhà tứ hợp viện ở Việt Nam hay không?

Kiểu kiến trúc của nhà tứ hợp viện cũng có nhiều sự tương đồng với những kiến trúc nhà xưa ở Việt Nam. Mô hình kiến trúc này chúng ta có thể bắt gặp ở nhiều công trình homestay, các khu du lịch nghỉ dưỡng ấn tượng. Kiến trúc truyền thống của chúng ta cũng có sự tương đồng với nhà tứ hợp phòng gồm quần thể những dãy nhà ngang hình chữ nhất liên kề nhau nhưng lại có hình dáng chữ U hoặc L, sẽ không xây bịt kín như kiểu nhà tứ hợp viện.

Các khu nhà truyền thống của Việt Nam thường sẽ bao gồm 1 nhà chính, 1 nhà có bếp ăn, nhà kho và phòng ngủ. Mặc dù trông có sự tương đồng và tạo được không gian riêng tư nhưng không khắt khe như kiểu mô hình kiến trúc tứ hợp viện. Các kiểu nhà tứ  hợp chỉ phù hợp ở phương Bắc, chứ ở nước ta khí hậu nóng ẩm không được phù hợp cho lắm.

Toàn bộ những chia sẻ về kiểu kiến trúc nhà tứ hợp viện ở trên đây. Mong rằng sẽ là những thông tin hữu ích đối với những ai yêu thích kiến trúc cổ xưa. Đây cũng là những gợi ý cho nhiều người mong muốn tham khảo và thực hiện theo nét nhà này. Để được tư vấn nhiều hơn từ chuyên gia hãy liên hệ ngay cho chúng tôi qua số HOTLINE để được tư vấn.

Thông tin về nhà gỗ Phúc Lộc

Số điện thoại: 0973812666

Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm

Xưởng sản xuất: xã Cần Kiệm, huyện Thạch thất, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)

--> Click xem vị trí bản đồ đường đi tới Xưởng Phúc Lộc

>Tham khảo: những video hay về nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ

>Tham khảo: những dự án nhà gỗ cổ truyền đẹp

>Tham khảo: Nhà gỗ Phúc Lộc 

Quét mã QR Zalo để được tư vấn và gửi báo giá chi tiết