Nhà gỗ nói chung hay nhà gỗ 3 gian bắc bộ nói riêng đã xuất hiện và tồn tại khá lâu đời trong lịch sử nước ta. Xuất hiện, tồn tại và được lưu truyền từ thủa ban sơ cho đến ngày nay gắn bó với nhiều thời kì, triều đại nhà gỗ 3 gian vẫn luôn được phát triển, hoàn thiện không ngừng và cho đến ngày nay nhà gỗ vẫn giữ được vẹn nguyên những giá trị văn hóa, tinh thần quý giá của nó.
Nhà gỗ 3 gian bắc bộ tinh hoa chắt lọc thể hiện trên hoa văn điêu khắc:
Nhà gỗ 3 gian bắc bộ xuất hiện từ lâu đời trong đời sống của con người bắc bộ, với ý nghĩa ban đầu là nơi để ở và sinh hoạt. Tuy nhiên cùng với sự phát triển về văn hóa và tinh thần thì dần dần đây không chỉ là nơi để sinh sống của con người mà nó còn được chú trọng về mặt thẩm mỹ, tâm linh. Chính vì thế, những công trình nhà gỗ cổ thực sự đều mang nét đẹp độc đáo thể hiện qua những nét chạm trổ, tỉ mỉ từ quan điểm của ông cha ta.
Cửa bức bàn trong nhà gỗ 3 gian Bắc Bộ được đục chạm rất đẹp mắt bằng những hoa văn độc đáo.
Từ xa xưa ông cha ta đã biết ứng dụng bàn tay khéo léo, tỉ mỉ của mình để điêu khắc nên những hoa văn tinh sảo đẹp mắt để tô điểm cho căn nhà của mình.Cho đến ngày nay đó là những hình cây lá, hoa quả hay là những con vật mang ý nghĩa tâm linh như Rồng, Phượng, Chim chóc… dưới bàn tay khéo léo, tỉ mỉ của những người nghệ nhân trở nên đẹp đẽ và sống động như là bức tranh bằng gỗ sinh động trên những chi tiết của ngôi nhà.
Nhà gỗ ba gian bắc bộ giá trị về văn hóa, Tâm Linh sâu sắc:
Ý nghĩa về mặt văn hóa:
nhà gỗ 3 gian Bắc Bộ không chỉ thể hiện sự độc đáo qua những đường nét chạm khắc Rồng bay, Phượng múa hay Hoa, Lá, Chim chóc… mà công trình này còn là giá trị văn hóa và tinh thần được gìn giữ và bảo tồn của thế hệ cha ông qua từng thời kì phát triển của lịch sử. Bởi lẽ nhà gỗ bắc bộ đã ra đời và tồn tại cùng với con người từ thủa ban sơ, nó gắn liền với đời sống, tâm tư tình cảm của con người Bắc Bộ. trải qua bao thăng trầm của lịch sử những ngôi nhà gỗ 3 gian luôn là giá trị văn hóa tinh thần được lưu giữ và phát triển, với mỗi thời kì nó đều mang những nét đặc trưng với những hàm ý sâu xa riêng, với mỗi giai đoạn lịch sử nhà gỗ 3 gian cũng mang những nét độc đáo khác nhau thể hiện rõ nét về tâm tư, tình cảm con người trở thành những nét văn hóa độc đáo, là tư liệu lịch sử để thế hệ con cháu một phần hiểu rõ hơn về những thế hệ cha ông đi trước.
Các chi tiết kết hợp với nhau tạo khung cảnh nhà gỗ cổ truyền đậm nét cổ xưa.
ý nghĩa về mặt tâm linh:
Con người bắc bộ luôn coi trọng truyền thống uống nước nhớ nguồn, với những ý nghĩa tốt đẹp được gìn giữ giáo dục con cháu luôn luôn nhớ về công ơn của cha ông và các thế hệ đi trước. Việc thờ cúng tổ tiên cũng luôn được coi trọng, trong một ngôi nhà luôn luôn giành vị trí trang nghiêm nhất cho việc thờ cúng tổ tiên từ không gian đến vật dụng thờ cúng đều được nghiên cứu rất kĩ càng dựa trên yếu tố phong thủy để tạo nên một nơi thờ cúng tổ tiên trang nghiêm nhất cho gia đình, dòng họ của mình. Điều này ở trong nhà gỗ 3 gian Bắc Bộ lại càng trở nên quan trọng hơn, bởi đây chính là công trình được truyền thụ từ các đời cha ông đi trước nên nó thể hiện rất rõ nét đẹp văn hóa này.
Chi tiết câu đầu trong nhà gỗ 3 gian Bắc Bộ được điêu khắc hình chữ nho với ý nghĩa tâm linh sâu sắc.
Không gian nhà gỗ cũng mang lại cho người sống trong không gian ấy một sự mát mẻ trong tâm hồn, điều này giúp chúng ta có thể xua đi bệnh tật và sống được một cuộc sống chất lượng nhờ sự thoải mái của tinh thần.
Nhà gỗ 3 gian Bắc Bộ là đại diện cho giá trị vô cùng to lớn về mặt văn hóa, tinh thần đặc sắc được gìn giữ và kế thừa từ những thế hệ cha ông đi trước. nhà gỗ ra đời và tồn tại xuyên suốt bề dày lịch sử của con người nó không chỉ mang lại không gian sống tuyệt vời với sự thư giãn, thanh tịnh và yên bình, mà còn là minh chứng, tư liệu lịch sử để thế hệ con cháu hiểu hơn về đời sống tinh thần của thế hệ cha ông đi trước.